Με τον πληθωρισμό στο 8% και τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής του Δημοκρατικού προέδρου, οι Ρεπουμπλικάνοι ήλπιζαν να κάνουν το μεγάλο βήμα για την την ανακατάληψη του Κογκρέσου.
Γιατί όμως αυτό δεν συνέβη;
Οι δημοσκόποι και οι ειδικοί για εβδομάδες προειδοποιούσαν για ένα επικείμενο «κόκκινο κύμα», δηλαδή για μια μεγάλη εκλογική νίκη των Ρεπουμπλικάνων που θα σήμαινε και ένα καίριο χτύπημα στον Τζο Μπάιντε και στους Δημοκρατικούς.
Καθώς ο ήλιος έδυε στις ΗΠΑ την Τετάρτη, ωστόσο, έγινε σαφές ότι το «τσουνάμι» των Ρεπουμπλικανών δεν έφτανε στις ακτές των Πολιτειών της Αμερικής.
Ενώ το κόμμα έχει σημειώσει μέτρια κέρδη και φαίνεται να κερδίζει τον έλεγχο στην Βουλή των Αντιπροσώπων, η πλειοψηφία στην Γερουσία δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει και οι Δημοκρατικοί είχαν καλύτερες επιδόσεις από το αναμενόμενο.
Σε ανάλυσή του το BBC εξηγεί το γιατί.
Δεν ήταν μόνο η οικονομία το «μεγάλο ζήτημα»
Ο πληθωρισμός και η πορεία της οικονομίας γενικότερα αν και στην κορυφή της λίστας των ανησυχιών των ψηφοφόρων αποδείχθηκε ότι δεν ήταν τόσα επιζήμια ζητήματα για τους Δημοκρατικούς.
Οι αναλυτές εξηγούν ότι αυτό μπορεί να αντανακλά το γεγονός ότι η οικονομία, αν και επιβραδύνεται, παρέμεινε σχετικά υγιής. Αν και το κόστος ζωής αυξάνεται, η ανάπτυξη συνεχίστηκε και η ανεργία παραμένει χαμηλή.
«Οι άνθρωποι ανησυχούν για τη οικονομία, αλλά δεν απολύονται μαζικά και αυτό επέτρεψε άλλα ζητήματα όπως η άμβλωση, όπως η μετανάστευση κλπ να κυριαρχούν στις τελευταίες εβδομάδες των εκλογών», όπως λέει ο Κρις Τζάκσον ανώτερος αντιπρόεδρος στην εταιρείας δημοσκοπήσεων Ipsos.
Οι ανησυχίες για την οικονομία αντικατοπτρίζουν επίσης την πόλωση της χώρας.
Οι Ρεπουμπλικάνοι όμως έκαναν το λάθος να μην σηκώσουν ως μόνο θέμα την οικονομία αλλά να ανοίξουν την βεντάλια με θέματα όπως οι αμβλώσεις, η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή. Και εκεί συχνά οι Δημοκρατικοί πείθουν περισσότερο με τις πιο θετικές τους θέσεις που κινητοποιούν ψηφοφόρους.
Το φάντασμα του Ντόναλντ Τραμπ κράτησε αυτά τα ζητήματα ζωντανά και βοήθησε να διατηρηθεί η βάση των Δημοκρατικών με κίνητρο για ψήφο.
«Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι αυτές τις εκλογές οι Ρεπουμπλικάνοι – και ιδιαίτερα οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ – δεν μπορούσαν να ξεφύγουν και να αφήσουν θέματα όπως ο πληθωρισμός ή η οικονομία να κυριαρχήσουν στη συζήτηση, κάτι που πιθανώς θα είχε ωθήσει τους Ρεπουμπλικάνους σε μεγαλύτερα κέρδη», είπε ο Τζάκσον
«Οι Ρεπουμπλικάνοι έδωσαν ουσιαστικά στους Δημοκρατικούς την δυνατότητα να παίξουν μπάλα με άλλα θέματα και να αφήσουν μερικώς στην άκρη το θέμα στο οποίο μειονεκτούν και είναι η πορεία της οικονομίας».
Ενεργοποίηση της δημοκρατικής βάσης
Τα αρχικά στοιχεία υποδηλώνουν επίσης ότι η προσέλευση στις κάλπες κινείται σε επίπεδο ιστορικά υψηλό για ενδιάμεσες εκλογές γεγονός που ορισμένοι αποδίδουν, εν μέρει, σε μια δημοκρατική βάση που ενεργοποιήθηκε με την συμμετοχή στις εκλογές κυρίως νέων ανθρώπων που τους αφορούν ζητήματα όπως τα αναπαραγωγικά δικαιώματα.
«Οι ψηφοφόροι της γενιάς Z όντως προσήλθαν στις κάλπες», λέει στο BBC ο Τζον Τέιλορ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Σαν Αντόνιο του Τέξας.
«Αν το Ανώτατο Δικαστήριο δεν είχε ανατρέψει την απόφαση Row Vs Wade για τις αμβλώσεις τον Ιούνιο, οι Δημοκρατικοί δεν θα είχαν το πλεονέκτημα για να ενεργοποιήσουν τους ψηφοφόρους, δεδομένης της δυναμικής των θεμάτων που σχετίζονται με το έγκλημα, τη μετανάστευση ή τον πληθωρισμό. Βοήθησε πραγματικά τους Δημοκρατικούς αυτή η απόφαση».
Από την άλλη, ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι δηλώνουν ότι η αποτυχία του κόμματός τους σχετίζεται με την χαμηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων τους.
«Ρεπουμπλικάνοι και Ανεξάρτητοι έμειναν σπίτι», έγραψε στο Twitter η Μάιρα Φλόρες, εκπρόσωπος των Ρεπουμπλικάνων στο Τέξας, η οποία αποκλείστηκε από τον Δημοκρατικό αντίπαλό της, Βισέντε Γκονζάλες, λίγους μήνες μετά τη νίκη σε ειδικές εκλογές τον Ιούνιο.
«Μην παραπονιέστε για τα αποτελέσματα, αν δεν να κάνετε αυτό που σας αναλογεί».
Αβάσιμες προσδοκίες λόγω ιστορικού προηγούμενου
Ιστορικά, το κόμμα του εν ενεργεία προέδρου – στην προκειμένη περίπτωση, των Δημοκρατικών – υφίσταται μια ήττα στις ενδιάμεσες εκλογές.
Στοιχεία από το Πανεπιστήμιο Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια υποδηλώνουν ότι το κόμμα προέδρων έχασε, κατά μέσο όρο, 28 έδρες στη Βουλή και τέσσερις έδρες στη Γερουσία σε κάθε ενδιάμεση εκλογική αναμέτρηση μεταξύ 1934 και 2018.
Ο Τζάστιν Μπάχλερ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve στο Οχάιο, είπε ότι τα προηγούμενα αποτελέσματα ενδιάμεσων μπορεί να δημιούργησαν μια «προεπιλογή» και «βασική» προσδοκία ότι η νίκη των Ρεπουμπλικανών θα ήταν μεγαλύτερη από ό,τι ήταν.
«Πιστεύω ότι πολλοί ξεπέρασαν τον εαυτό τους με τις προβλέψεις τους», είπε ο Μπάχλερ
«Γενικά οι άνθρωποι κάνουν δηλώσεις που δεν υποστηρίζονται από δεδομένα, και κάθε πλευρά έχει κίνητρα για να κάνει cheerleading. Νομίζω ότι ένα από τα μαθήματα από τις προηγούμενες εκλογές ήταν να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί με αυτού του είδους τις προβλέψεις».
Δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ
Οι φετινές ενδιάμεσε εκλογές θεωρήθηκαν επίσης ευρέως ως λυδία λίθος για την κληρονομιά του Ντόναλντ Τραμπ και τη συνεχιζόμενη επιρροή του (ή μη) στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Ο Τζον Τέιλορ του Πανεπιστημίου του Τέξας λέει ότι πολλοί ψηφοφόροι μπορεί να αποφάσισαν να ψηφίσουν σε μια προσπάθεια να υπονομεύσουν την επιρροή του Τραμπ στο κόμμα.
«Υπάρχει ένα επιχείρημα που πρέπει να προβληθεί: ότι αυτές οι εκλογές ήταν και ένα δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ», είπε.
«Και αν κοιτάξετε τους υποψηφίους που υποστήριξε, ιδιαίτερα τους αρνητές των εκλογικών αποτελεσμάτων που διεκδικούσαν θέσεις κυβερνήτη, Γερουσιαστή και άλλες, πολλοί από αυτούς έχασαν. Ακόμα κι αν είχαν μερικές νίκες, οι υποψήφιοι που στήριξε ο Τραμπ δεν βοήθησαν στην διεύρυνση της ρεπουμπλικανικής βάσης».
Κανάλι Ένα, 90,4fm, Κ.Π.