Από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι τo πρόσφατο μπαράζ δοκιμών πυραύλων της Βόρειας Κορέας, τα «πυρηνικά τακτικά όπλα» αποτελούν θέμα συζήτησης για πρώτη φορά τόσο έντονα μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Δεν υπάρχει καθολικός ορισμός τέτοιων όπλων και οι αναλυτές σημειώνουν ότι η χρήση οποιουδήποτε τύπου πυρηνικής συσκευής θα έσπαγε το «πυρηνικό ταμπού» που ίσχυε από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες έριξαν ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία το 1945.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά των τακτικών πυρηνικών όπλων και γιατί έχουν τραβήξει τόση προσοχή. Το explainer του Reuters, ρίχνει φως σε πιθανές απορίες.
Τι κάνει ένα πυρηνικό όπλο «τακτικό»;
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα συχνά χαρακτηρίζονται από το μέγεθός τους, το βεληνεκές τους ή τη χρήση τους για περιορισμένους στρατιωτικούς στόχους.
Συχνά αναφέρονται ως «μη στρατηγικά όπλα», σε αντίθεση με τα στρατηγικά όπλα, τα οποία οι Η.Π.Α. ορίζει ως αυτά που έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύεουν «την ικανότητα και τη βούληση του εχθρού να κάνει πόλεμο», συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων κατασκευής, υποδομών, μεταφορών και επικοινωνιών και άλλων στόχων.
Τα τακτικά όπλα, αντίθετα, έχουν σχεδιαστεί για να επιτύχουν πιο περιορισμένους και άμεσους στρατιωτικούς στόχους που κερδίζουν μια μάχη.
Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει όπλα με χαμηλότερη «απόδοση» ή την ποσότητα ισχύος που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης.
Είναι τυπικά πολλές φορές μεγαλύτερες από τις συμβατικές βόμβες, προκαλούν ραδιενεργές εκρήξεις και φυσικά έχουν θανατηφόρες συνέπειες.
Δεν υπάρχει συμφωνημένο μέγεθος που να καθορίζει τα τακτικά όπλα.
Τα τακτικά όπλα τοποθετούνται συχνά ως πύραυλοι, βόμβες αέρος ή ακόμα και βλήματα πυροβολικού που έχουν σχετικά μικρή εμβέλεια, πολύ μικρότερη από τους τεράστιους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (ICBM) που έχουν σχεδιαστεί για να ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα και να χτυπούν στόχους στους ωκεανούς.
Ωστόσο, πολλά από αυτά τα συστήματα μπορούν επίσης να προσφέρουν στρατηγικά πυρηνικά όπλα.
Ποιοι διαθέτουν τέτοια όπλα;
Πολλές από τις πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου διαθέτουν όπλα που θεωρούνται χαμηλής απόδοσης ή προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στο πεδίο της μάχης.
Σύμφωνα με έκθεση του Μαρτίου της Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου (CRS), οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 230 μη στρατηγικά πυρηνικά όπλα, συμπεριλαμβανομένων περίπου 100 βομβών B61 που έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη.
Το 2018 η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε σχέδια για μια νέα κεφαλή χαμηλής απόδοσης για βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια (SLBM) και έναν νέο μη στρατηγικό πύραυλο κρουζ με πυρηνικό άκρο.
Η Ρωσία έχει στο οπλοστάσιό της 1.000 έως 2.000 κεφαλές για μη στρατηγικά πυρηνικά όπλα, αναφέρει η έκθεση του CRS.
Επίσης ειδικοί πιστεύουν ότι εάν η Βόρεια Κορέα συνεχίσει τις πυρηνικές δοκιμές, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη μικρότερων κεφαλών που προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης.
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν;
Ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν που ηγείται της μεγαλύτερης πυρηνικής δύναμης στον κόσμο, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα τη Δύση ότι οποιαδήποτε επίθεση στη Ρωσία θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνική απάντηση.
Ο αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν δήλωσε την Τετάρτη ότι αμφέβαλλε ότι ο Πούτιν θα χρησιμοποιούσε πυρηνικό όπλο ενώ αναλυτές σχολιάζουν ότι τα τακτικά όπλα θα μπορούσαν να έχουν περιορισμένη στρατιωτική χρήση στα τεράστια και διάσπαρτα πεδία μάχης στην Ουκρανία.
Νωρίτερα ο Μπάιντεν σημείωσε ότι η χρήση ακόμη και μικρών πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η ικανότητα να (χρησιμοποιήσεις) εύκολα ένα τακτικό πυρηνικό όπλο και να μην καταλήξεις σε έναν πυρηνικό Αρμαγεδδώνα» είπε ο αμερικανός πρόεδρος.
Στο μεταξύ οι επιδιώξεις της Βόρειας Κορέας μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια επικίνδυνη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η χώρα αναπτύσσει και σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, λένε οι αναλυτές.
Προκάλεσε επίσης μια νέα συζήτηση στη Νότια Κορέα σχετικά με την αναδιάταξη αμερικανικών τακτικών πυρηνικών όπλων, τα οποία αποσύρθηκαν από τη χερσόνησο τη δεκαετία του 1990, ή σχετικά με την επιδίωξη ανάπτυξης δικού της πυρηνικού προγράμματος.
Η Βόρεια Κορέα λέει πάντως ότι τα πυρηνικά της όπλα προορίζονται καθαρά για αυτοάμυνα.
Newsroom, Κανάλι Ένα 90,4fm, K.Π.