Οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ συνεδριάζουν σήμερα στο Λουξεμβούργο με δύο βασικά ζητούμενα: την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου (APR) και τον κανονισμό διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης (AMMR).
Το APR ορίζει απαιτήσεις για τις διαδικασίες ασύλου στην Ευρώπη, ενώ το AMMR εισάγει έννοιες όπως η αλληλεγγύη και η ευθύνη.
Μεγάλο αγκάθι στους κόλπους της ΕΕ, όπως γνωρίζουμε πλέον εδώ και 8 χρόνια, το θέμα της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της ΕΕ που μεταφράζεται ως αναλογική μετεγκατάσταση προσφύγων από τις χώρες του Νότου.
Σήμερα η ΕΕ είναι τριχοτομημένη: 1. είναι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου αποτελούν τις πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών και σηκώνουν ένα δυσανάλογο βάρος 2. κάποιες χώρες του βορρά που είναι αλληλέγγυες και έχουν αναλάβει να πάρουν τον αριθμό των προσφύγων που τους αναλογεί και 3. χώρες όπως Πολωνία και η Ουγγαρία που αρνούνται να πράξουν το ίδιο.
«20.000 ευρώ ο πρόσφυγας»
Προκειμένου λοιπόν να εκπληρωθεί η βασική αρχή της ΕΕ περί αλληλεγγύης και αναλογικότητας και αφού οι Βρυξέλλες απέτυχαν παταγωδώς να πείσουν την τρίτη ομάδα χωρών να πράξει τα δέοντα βάσει των αρχών και αξιών της ΕΕ, έχουν τεθεί στο τραπέζι εναλλακτικές «λύσεις».
Προτείνετε λοιπόν τα κράτη της ΕΕ να επιδείξουν κάποια μορφή αλληλεγγύης, χωρίς να απαιτείται όμως να προχωρήσουν σε μετεγκαταστάσεις αιτούντων ασύλου στις χώρες τους.
Η σουηδική προεδρία της ΕΕ πρότεινε πχ να επιτραπεί στα κράτη της ΕΕ να πληρώνουν ένα τέλος για κάθε άτομο που επιλέγουν να μην μετεγκατασταθεί στο έδαφός τους ως μέρος μιας λεγόμενης «εναλλακτικής εισφοράς αλληλεγγύης».
«Νομίζω ότι η τελευταία πρόταση είναι για 20.000 ευρώ», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Επίσης έχει προταθεί οι χώρες που αντιστέκονται στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους να παρέχουν υλικοτεχνικό εξοπλισμό ή και ανθρώπινο δυναμικό στις χώρες εκείνες που εκ των πραγμάτων καλούνται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα πιο έντονα, όπως φυσικά η Ιταλία και η Ελλάδα.
Συζητούνται επίσης και άλλες «λύσεις», όπως σημείωσε ένας διπλωμάτης, συμπεριλαμβανομένης αυτής για μετεγκατάσταση 30.000 ανθρώπων ετησίως. Και σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι μετεγκατάστασης, τότε τα κράτη της ΕΕ ενδέχεται να πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη τους αιτούντες άσυλο στην επικράτειά τους αντί να τους στείλουν πίσω στην πρώτη χώρα εισόδου, όπως ορίζεται από τους κανόνες του Δουβλίνου.
Βαθιά προβληματική και ίσως επικίνδυνη πρόταση
Φυσικά, οι προτάσεις «κοστολόγησης» ενός αιτούντα άσυλο αλλά και γενικότερα επίδειξης αλληλεγγύης χωρίς μετεγκατάσταση φαντάζουν εξαιρετικά προβληματικές και πέραν του προφανούς ηθικού ζητήματος που μεταφράζεται με το ερώτημα: πόσο αξίζει ένας πρόσφυγας;
Κατά πρώτον, η πρόταση αυτή μεταφράζεται ως εξής: όσες χώρες διαθέτουν χρήματα θα μπορούν να πληρώνουν για να αποφεύγουν τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες τους. Φυσικά μια τέτοια λογική διαιωνίζει τις ανισότητες που υπάρχουν εντός της ΕΕ.
Κατά δεύτερον το θέμα της «αποζημίωσης» φαίνεται να αντιμετωπίζει ξεκάθαρα μια μόνο όψη του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι χώρες του Νότου (που δεν γνωρίζουμε μάλιστα ακόμη τι λόγο θα είχαν σε μια πιθανή εφαρμογή της λογικής της αποζημίωσης) που αφορά την οικονομική επιβάρυνση.
Κάτι τέτοιο όμως είναι προβληματικό αφού αγνοεί σοβαρά ζητήματα.
Σε περιπτώσεις κυρίως αυξημένης εισόδου αιτούντων ασύλου δημιουργούνται πολλαπλά και σύνθετα προβλήματα που αφορούν τις ίδιες τις κοινωνίες του Νότου, τις αντοχές τους απέναντι στο φαινόμενο της μετανάστευσης, την λογική της δημιουργίας χωρών που επίσημα μπορεί θα μετατραπούν σε «αποθήκες» ανθρώπινων ψυχών.
Εγείρονται όμως και μείζονα πολιτικά θέματα που αφορούν τον ρατσιστικό, ακραίο δημόσιο λόγο που είναι πιθανό να αναπτυχθεί και την εκμετάλλευση συσσώρευσης προβλημάτων από ακροδεξιά έως νεοναζιστικά πολιτικά μορφώματα.
Πιθανότητες 50/50
«Θα τα καταφέρουμε; Το ελπίζω. Αλλά δεν είμαι σίγουρος. Είναι 50/50. Είναι ένα πολιτικά λεπτό πολιτικά ζήτημα» δήλωνε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Η ομοφωνία φαίνεται απίθανη δεδομένης της σκληρής αντίστασης από την Πολωνία και την Ουγγαρία.
Η επίτευξη όμως συμφωνίας κατά πλειοψηφία μπορεί να βάλει στην άκρη τις αντιδράσεις τους.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα μάλιστα, η Ίλβα Γιόχανσον, Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ, είχε εμφανιστεί πιο βέβαιη για το αποτέλεσμα. «Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε μια πολύ σημαντική πρόοδο», είπε.
Εάν πάντως οι Υπουργοί καταλήξουν σε μια συμφωνία θα μπορέσουν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την ελπίδα μιας συμφωνίας για το συνολικό πακέτο ασύλου και μετανάστευσης στις αρχές του επόμενου έτους.
Κανάλι Ένα, 90,4fm, K.Π.