Σε μια νέα, απρόσμενη, άκρως επικίνδυνη φάση περνά η μαινόμενη κρίση στην Μέση Ανατολή μετά την δολοφονία του ηγέτη του πολιτικού βραχίονα της παλαιστινιακής Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια.
Η Χαμάς και το Ιράν ευθέως κατηγορούν το Ισραήλ, που δεν έχει ξεκαθαρίσει τον ρόλο του, ενώ η διεθνής κοινότητα, για ώρες μετά την είδηση της δολοφονίας παρέμενε μουδιασμένη με μόνες εξαιρέσεις Ιράν, Τουρκία και Ρωσία.
Οι δε εκτιμήσεις δυτικών αξιωματούχων και αναλυτών επί θεμάτων της Μέσης Ανατολής, επιβεβαιώνουν απλά την σύγχυση, την αβεβαιότητα και τους φόβους που προκαλεί η τελευταία εξέλιξη.
Τι σημαίνει πραγματικά η απώλεια του Χανίγια για την Χαμάς και τον πόλεμο στη Γάζα
Σαφώς υπάρχουν κάποια δεδομένα βέβαια που παραμένουν σταθερά:
-Ο Χανίγια, το πιο προβεβλημενό στέλεχος της ηγεσίας της Χαμάς, ήταν ακριβώς εξαιτίας της αυτής τησ ιδιότητας του, ο πλέον εύκολος στόχος για το Ισραήλ που αμέσως μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου δήλωσε πως θέλει να εξαλείψει όλη τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης. Η έκθεσή του, παρά τα μέτρα προφύλαξης, τον καθιστούσε πάντα ευάλωτο στόχο και κατά μια έννοια δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί και πιο «αναλώσιμος» για την οργάνωση.
-Η δολοφονία του σαφώς έχει προκαλέσει σοκ τόσο στην Χαμάς όσο και στην έτερη παλαιστινιακή Φατάχ αλλά και στο Ιράν, την Χεζμπολάχ του Λιβάνου, τους Χόυθι της Υεμένης και άλλες οργανώσεις που είναι σε συμμαχία. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα μεγάλο πλήγμα αλλά όχι ικανό να κάμψει την Χαμάς. Δεν υπάρχει ειδικός επι θεμάτων Μέσης Ανατολής και αξιωματούχος Δύσης ή Ανατολής που να μην συμφωνεί πως πάνω από όλα η Χαμάς αποτελεί «ιδέα», και μια οργάνωση με μια δομή τόσο ξεχωριστή που θα μπορούσε να παραλύσει -έστω για κάποιο διάστημα- μόνο εάν δολοφονούνταν μονομιάς όλα τα ηγετικά στελέχη της.
-Ο Χανίγια ήταν σαφώς κορυφαία ηγετική φυσιογνωμία με σημαίνονται ρόλο αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη πρόσωπα που στέκονται στην κορυφή της πυραμίδας της οργάνωσης. Βασικό πρόσωπο ο Γιαχια Σινουάρ, υπεύθυνος κατά το Ισραήλ για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Είναι ο ιδρυτής της υπηρεσίας ασφαλείας της Χαμάς και από τα πρόσωπα που το Ισραήλ αναζητά μανιωδώς. Έχει εξαφανιστεί όμως από την Λωρίδα της Γάζας εδώ και μήνες. Επίσης, είναι ο Μοχάμεντ Νταίφ, ο ηγέτης της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς (Ταξιαρχίες αλ Κασσάμ). Επίσης ανώτατος ηγέτης της οργάνωσης και από τους πλέον καταζητούμενος στις λίστες των αρχών του Ισραήλ. Η τελευταία φορά που το Τελ Αβίβ εντόπισε τα ίχνη του ήταν το 2014.
-Η απώλεια βέβαια του Χανίγια, είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί παρά την σκληρή συχνά στάση που επιδείκνυε σε δημόσιες τοποθετήσεις τους, κατά κοινή παραδοχή θεωρείτο η πλέον μετριοπαθής φωνή στην ηγεσία της οργάνωσης. Πραγματιστής, διπλωμάτης και βέβαια ο άνθρωπος που είχε αναλάβει να σηκώσει το βάρος των διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ- με την διαμεσολάβηση του Κατάρ όπου για χρόνια διέμενε ο Χανίγια και της Αιγύπτου- για μια συμφωνία εκεχειρίας και ανταλλαγής ομήρων με παλαιστίνιους κρατούμενους.
Όλα τα σενάρια στο τραπέζι: Φουλ κλιμάκωση, εκτόνωση ή παρατεταμένη αβεβαιότητα;
Από εδώ και πέρα, αρχίζουν οι εκτιμήσεις και τα σενάρια για το τι μπορεί να προκαλέσει η δολοφονία του Χανίγια.
Μια πρώτη προφανή, επίπτωση είναι το φρενάρισμα -άγνωστο για πόσο- των διαπραγματεύσεων μεταξύ Χαμάς-Ισραήλ για μια εκεχειρία.
Ο Χανίγια ήταν το πρόσωπο κλειδί σε αυτή και η αντικατάσταση του δεν θα είναι ούτε άμεση, ούτε εύκολη, ούτε χωρίς κινδύνους. Πολλοί εκτιμούν πως στην θέση του μπορεί να μπει ένα πρόσωπο πολύ πιο ακραίο, σκληροπυρηνικό που θα οδηγήσει με την στάση του σε πλήρες ναυάγιο τις συζητήσεις.
Σαφώς βέβαια αυτή η επιλογή προσώπου και μια συνακόλουθη σκληρή στάση, μπορεί να υπαγορευθεί από την Χαμάς από το ίδιο το γεγονός της δολοφονίας του Χανίγια.
Αυτό σημαίνει πως τα δεινά των αμάχων της Γάζας δεν θα τελειώσουν στο άμεσο μέλλον αλλά και πως οι όμηροι που κρατούνται επίσης επί 10 μήνες στον παλαιστινιακό θύλακα δεν θα επιστρέψουν στους αγαπημένους τους.
Επίσης βέβαια μια τέτοια εξέλιξη θα αυξήσει την πίεση προς Χαμάς και κυβέρνηση Νετανιάχου στο εσωτερικό και σίγουρα περιπλέκει τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για επίτευξη εκεχειρίας.
Η δε στάση της Χαμάς μπορεί να γίνει επίσης πιο επιθετική και παράτολμη Και το ίδιο ισχύει και για τους συμμάχους της: Ιράν, Χεζμπολάχ, Χούθι της Υεμένης, ένοπλες ομάδες στο Ιράκ.
Ειδικότερα το Ιράν μάλιστα που βιώνει μια διεθνή ταπείνωση με την δολοφονία κορυφαίου της συμμάχου μέσα τη πρωτεύουσα, εκ των πραγμάτων θα θέλει να «απαντήσει» σκληρά και αυτή τη φορά το «φρένο» που επιτυχώς έχει βάλει μέχρι τώρα η Ουάσιγκτον μπορεί να μην είναι αρκετό.
Εξαιρετικά επιθετικές κινήσεις μπορεί να υπάρξουν και από την Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που είναι ήδη σε τροχιά κλιμάκωσης με το Ισραήλ όπως και οι Χόυθι της Υεμένης.
Έτσι, φτάνουμε στο σενάριο της επικίνδυνης διάχυσης της κρίσης σε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής σε μια περίοδο μάλιστα που οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα «εσωστρεφείς» λόγω των ανατροπών σε πολιτικό σκηνικό της χώρας.
Το ερώτημα βέβαια είναι πόσα μέτωπα -ανοιχτά ή μη- μπορεί να αντιμετωπίσει το Ισραήλ και εάν οι σύμμαχοί του μπορούν/θέλουν να στηρίξουν τις επικίνδυνες επιλογές του.
Βέβαια, κάποιοι αναλυτές δεν αποκλείουν η δολοφονία του Χανίγια, να οδηγήσει σε μια συνειδητή επιλογή από το Ισραήλ μείωσης της έντασης της επιχειρήσεων στην Γάζα που θα φέρει ξανά στα «ίσα την ζυγαριά».
Το εάν αυτό όμως θα είναι αρκετό δεν εξαρτάται μόνο από το Ισραήλ…
Newsroom, Kανάλι Ένα, 90,4fm, Κ.Π.
