Η Βρετανία ανακοίνωσε ότι προτίθεται να προμηθεύσει την Ουκρανία με πυρομαχικά διάτρησης θωράκισης που περιέχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο για να βοηθήσει στην καταστροφή ρωσικών αρμάτων μάχης, ένα βήμα που όπως είπε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα αναγκάσει την Ρωσία να απαντήσει καθώς τα όπλα έχουν «πυρηνικό συστατικό».
Ποια είναι λοιπόν αυτά τα όπλα και ποιοι οι κίνδυνοι;
Τι είναι
Το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι ένα πυκνό παραπροϊόν που απομένει όταν το ουράνιο εμπλουτίζεται για χρήση σε πυρηνικούς αντιδραστήρες ή πυρηνικά όπλα.
Το απεμπλουτισμένο ουράνιο εξακολουθεί να είναι ραδιενεργό, αλλά έχει πολύ χαμηλότερο επίπεδο των ισοτόπων U-235 και U-234 – πολύ μικρότερο από τα επίπεδα στο φυσικό μετάλλευμα ουρανίου – μειώνοντας τη «ραδιενέργεια του».
Χρησιμοποιείται σε όπλα επειδή είναι τόσο πυκνό, αυτοαναφλέγεται σε υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις και γίνεται πιο οξύ καθώς διεισδύει στην θωράκιση, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας.
«Καθώς ένας διεισδυτής DU χτυπά έναν στόχο, η θερμοκρασία της επιφάνειάς του αυξάνεται δραματικά», σύμφωνα με το Μουσείο Ακτινοβολίας και Ραδιενέργειας του Oak Ridge Associated Universities (ORAU) στο Τενεσί των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Αυτό προκαλεί τοπική μαλάκυνση σε αυτό που είναι γνωστό ως “αδιαβατικές ζώνες διάτμησης” και απομάκρυνση τμημάτων της επιφάνειας του βλήματος. Αυτό διατηρεί το άκρο αιχμηρό και αποτρέπει το φαινόμενο της ανάπτυξης των γνωστών ’’μανιταριών’’»
«Όταν το DU διεισδύει στο όχημα-στόχο, τα μεγαλύτερα θραύσματα τείνουν να ’’μασούν’’ ό,τι υπάρχει μέσα ενώ αυξάνεται η πιθανότητα να εκραγούν τα καύσιμα ή/και τα πυρομαχικά του οχήματος».
Αυτό σημαίνει ότι όταν χτυπά τη θωράκιση ενός τανκ την κόβει εν ριπή οφθαλμού πριν εκραγεί σε ένα φλεγόμενο σύννεφο σκόνης και μετάλλου, ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε εκρήξεις στα καύσιμα και τα πυρομαχικά της δεξαμενής.
Ποιοι διαθέτουν τέτοια όπλα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία και το Πακιστάν παράγουν όπλα ουρανίου, τα οποία δεν ταξινομούνται ως πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με τον Διεθνή Συνασπισμό για την Απαγόρευση Όπλων Ουρανίου.
Άλλες 14 χώρες είναι γνωστό ότι τα έχουν στην διάθεσή τους
Ποιοι οι κίνδυνοι;
Υπήρξε πολλή μελέτη και διαμάχη σχετικά με τις επιπτώσεις της έκθεσης σε όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου, ειδικά στα πεδία μάχης όπου χρησιμοποιήθηκαν τέτοια πυρομαχικά στον Πόλεμο του Κόλπου 1990-1991 και στους βομβαρδισμούς του 1999 του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία.
Περίπου 340 τόνοι απεμπλουτισμένου ουρανίου χρησιμοποιήθηκαν σε πυρομαχικά κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου το 1991 και περίπου 11 τόνοι στα Βαλκάνια στα τέλη της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με τη Royal Society.
Είναι γνωστό πάντως πως η κατάποση ή εισπνοή έκθεση της ουσίας καταστέλλει τη νεφρική λειτουργία και αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνων.
Οι αντίπαλοι της χρήσης αυτών των όπλων, όπως ο Διεθνής Συνασπισμός για την Απαγόρευση των Όπλων Ουρανίου, λένε ότι η σκόνη που δημιουργείται από τέτοια όπλα μπορεί να εισπνέεται ενώ τα πυρομαχικά που χάνουν τον στόχο τους μπορούν να δηλητηριάσουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος.
Κράτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία λένε ότι το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι ένα καλό εργαλείο για την καταστροφή ενός σύγχρονου τανκ.
Η Βρετανία αναφέρει ότι η εισπνοή αρκετής σκόνης απεμπλουτισμένου ουρανίου για να προκληθεί βλάβη στον άνθρωπο θα ήταν δύσκολη.
Τι λέει η επιστήμη
Η Βασιλική Εταιρεία της Αγγλίας ανέφερε σε μια έκθεση το 2002 ότι οι κίνδυνοι για τους νεφρούς και άλλα όργανα από τη χρήση πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου είναι πολύ χαμηλοί για τους περισσότερους στρατιώτες στο πεδίο της μάχης και για όσους ζουν στην περιοχή των συγκρούσεων.
«Σε ακραίες συνθήκες και υπό τις χειρότερες υποθέσεις, οι στρατιώτες που λαμβάνουν μεγάλες προσλήψεις DU θα μπορούσαν να υποστούν δυσμενείς επιπτώσεις στους νεφρούς και τους πνεύμονες».
«Η μόλυνση του περιβάλλοντος θα είναι πολύ μεταβλητή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις οι σχετικοί κίνδυνοι για την υγεία λόγω του DU θα είναι πολύ χαμηλοί. Σε ορισμένα χειρότερα σενάρια μπορεί να εμφανιστούν υψηλά τοπικά επίπεδα ουρανίου σε τρόφιμα ή νερό που θα μπορούσαν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στους νεφρούς».
Ο ΔΟΑΕ είπε ότι ένας μικρός αριθμός βετεράνων του πολέμου του Κόλπου έχουν μη χειρουργήσιμα θραύσματα απεμπλουτισμένου ουρανίου ενσωματωμένα στο σώμα τους, τα οποία οδήγησαν σε αυξημένα επίπεδα απέκκρισης DU στα ούρα, αλλά χωρίς παρατηρήσιμες επιπτώσεις στην υγεία.
Μελέτες σε στρατιώτες έχουν δείξει ότι οι βετεράνοι «δείχνουν μια μικρή (δηλαδή, όχι στατιστικά σημαντική) αύξηση στα ποσοστά θνησιμότητας, αλλά αυτή η υπέρβαση οφείλεται σε ατυχήματα και όχι σε ασθένειες», όπως ανέφερε η ΔΟΑΕ. «Αυτό δεν μπορεί να συνδεθεί με οποιαδήποτε έκθεση σε DU»
Έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις επιπτώσεις του απεμπλουτισμένου ουρανίου στη Σερβία και το Μαυροβούνιο δεν διαπίστωσε «καμία σημαντική, εκτεταμένη μόλυνση».
Ορισμένοι Σέρβοι πολιτικοί το αμφισβήτησαν αυτό και ανέφεραν αυξημένη συχνότητα κακοηθειών στη Σερβία και αύξηση του αριθμού θανάτων από κακοήθεις όγκους.
Κανάλι Ένα 90,4fm, Κ.Π.