Όταν άνοιξε η πόρτα του αεροσκάφος της ρωσικής κυβέρνησης στην Μόσχα την περασμένη Πέμπτη ενώ ο πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν περίμενε με ανθοδέσμες και χαμόγελα, από τους πρώτους βγήκαν ήταν μια γυναίκα και δύο παιδιά. Ήταν και αυτοί επιβάτες της ειδικής πτήσης από την Άγκυρα της Τουρκίας που μετέφερε στην ρωσική πρωτεύουσα κατασκόπους. Όλοι στην λίστα ανταλλαγής κρατουμένων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, της μεγαλύτερης από τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η γυναίκα έπεσε στην αγκαλιά του Πούτιν μόλις τον αντίκρυσε ενώ το κορίτσι, 11 ετών και αγόρι 8 ετών δεν έφυγαν από το πλάι της. Παράλληλα παρατηρούσαν τα πάντα γύρω τους με μάτια ορθάνοιχτα και μάλλον μπερδεμένα.
Τα παιδιά, Σοφία και Ντάνιελ είχαν γεννηθεί στην Αργεντινή. Αργότερα μετακόμισαν με τους γονείς τους, «Μαρία Μάγιερ» και «Λούντιβχ Γκις» στη Σλοβενία. Εκείνη διηύθυνε μια διαδικτυακή γκαλερί τέχνης και εκείνος ξεκίνησε μια εταιρεία πληροφορικής. Είχαν πει στους νέους γείτονες, φίλους και συναδέλφους τους πως εγκατέλειψαν την Αργεντινή λόγω της εγκληματικότητας.
Η οικογένεια μιλούσε ισπανικά στο σπίτι. τα παιδιά πήγαν σε ένα διεθνές σχολείο στη Λιουμπλιάνα, όπου φοιτούσαν στα αγγλικά.
Και ξαφνικά, πριν μερικά 24ωρα διέσχιζαν το κόκκινο χαλί στο αεροδρόμιο Βνουκοβο, περνούσαν ανάμεσα σε μια στρατιωτική τιμητική φρουρά και ο ρώσος πρόεδρος χάιδευε τα μάγουλά τους. Μάλιστα Πούτιν, έδωσε στην 11χρονη Σοφία λουλούδια και την χαιρέτησε στα ισπανικά: “Buenas noches”.
Η ζωή τους άλλαξε (ξανά και οριστικά) στον «αέρα”
Λίγο αργότερα, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ εξηγούσε πως τα παιδιά δεν είχαν ιδέα ποιοι ήταν πραγματικά οι γονείς του και ήταν μόνο κατά την διάρκεια της πτήσης Άγκυρα – Μόσχα που έμαθαν ότι δεν ήταν πραγματικά Αργεντίνοι.
Τα πραγματικά ονόματα των γονιών τους ήταν Άννα Ντούλτσεβα και Άρτεμ Ντούλτσεφ και εργαζόταν για τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών SVR.
Το ζευγάρι συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2022, όταν στο σπίτι της οικογένειας σε ένα ήσυχο προάστιο της Λιουμπλιάνα έγινε έφοδος από ένοπλους αστυνομικούς μετά από πληροφορία από συμμαχική υπηρεσία πληροφοριών, για την πραγματική τους ταυτότητα.
Μετά τη σύλληψη των γονιών τους, τα παιδιά δόθηκαν σε ανάδοχη οικογένεια και δεν συναντήθηκαν ξανά με τους γονείς τους μέχρι την περασμένη Πέμπτη.
Όταν ο Guardian επισκέφτηκε τη Σλοβενία πέρυσι για να κάνει σχετικό ρεπορτάζ κανένας από τους φίλους της οικογένειας δεν πίστευε ότι το ευγενικό, συνηθισμένο ζευγάρι με τα δύο παιδιά θα μπορούσε πραγματικά να έκρυβε ένα τόσο μεγάλο μυστικό. Ένας γείτονας ισχυρίστηκε ότι όλα ψέματα των δημοσιογράφων.
Οι αποκαλύψεις κατά την τρίωρη πτήση προς τη Μόσχα πρέπει να ήταν πολλές: η Σοφία και ο Ντάνιελ δεν μιλούσαν ούτε λέξη ρωσικά και δεν ήξεραν τίποτα για τη χώρα. Τώρα πήγαιναν εκεί για να ζήσουν, προφανώς μόνιμα.
Αφού μπήκαν στον τερματικό σταθμό του αεροδρομίου, ρώτησαν τους γονείς τους ποιος ήταν ο άντρας που τους έδινε λουλούδια. “Δεν ήξεραν καν ποιος ήταν ο Πούτιν”, είπε ο Πεσκόφ.
Παράνομοι»: οι πιο αξιόλογοι και πολύτιμοι κατάσκοποι
Η κατηγορία κατασκόπων στην οποία ανήκει το ζευγάρι, είναι πιο αξιόλογοι και πολύτιμοι για την Ρωσία. Εκπαιδεύονται για χρόνια να μιμούνται τη γλώσσα και τους τρόπους των ξένων και στη συνέχεια αποστέλλονται στο εξωτερικό σε αποστολές που μπορεί να διαρκέσουν για δεκαετίες.
Κάθε πράξη κατασκοπείας βασίζεται στην εξαπάτηση, αλλά το να είσαι “παράνομος”- όπως του αποκαλούν αυτούς τους κατασκόπους- περιλαμβάνει μια ιδιαίτερη μορφή εξαπάτησης καθώς αναγκάζονται να λένε ψέματα σε όλους γύρω τους για χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών τους.
Πρόσφατα, οι “παράνομοι” έχουν γίνει βασικό μέρος της προπαγάνδας του καθεστώτος του Πούτιν, με τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ-αγιογραφίες, προσεκτικά επεξεργασμένα βιβλία που εξιστορούν τα πατριωτικά τους κατορθώματα, ακόμη και με αγάλματα για μερικούς από τους πιο γνωστούς εξ αυτών.
Ο Πεσκόφ εξήγησε πως η αποκάλυψη που έγινε στα παιδιά κατά την πτήση ήταν κάτι αναπόφευκτο για ένα ζευγάρι κατασκόπων όπως οι γονείς τους. Ήταν “Θυσίες για χάρη της δουλειάς τους και της αφοσίωσής τους στην υπηρεσία τους».
Το κρίσιμο ζήτημα για όλους τους “παράνομους” που έκαναν παιδιά ήταν πάντα το εάν ή/και πότε θα τους αποκαλύψουν την αλήθεια. Το να γίνει αυτό όσο είναι σε αποστολή στο εξωτερικό ενέχει πάντα μεγάλο κίνδύνο. Τι θα γινόταν αν τα παιδιά έλεγαν κάτι σε φίλους ή δασκάλους;
Πολλοί παράνομοι, όπως οι Ντούλτσεφ, αποκάλυψαν την ταυτότητα τους στα παιδιά τους μόνο όταν ταξίδευαν προς την πατρίδα τους, στο τέλος πια της αποστολής τους.
Οι συχνά οδυνηρές συνέπειες για την οικογένεια
Ένας φάκελος της KGB που μεταφέρθηκε λαθραία από τη Ρωσία αναφέρεται στην περίπτωση ενός παράνομου ζευγαριού που αποκάλυψε την αλήθεια ήταν ήδη σε ένα τρένο από το Ανατολικό Βερολίνο προς Μόσχα, στο τέλος μιας μακράς αποστολής στη Δύση. “Το αγόρι άρχισε να κλαίει και ξάπλωσε στο κρεβάτι, επαναλαμβάνοντας το ίδιο πράγμα: ότι θέλει να πάει σπίτι και δεν θα πάει πουθενά αλλού».
Σε μια σπάνια ειλικρινή παραδοχή, ο Βλάντιμιρ Κριουτσκοφ, ο οποίος διορίστηκε επικεφαλής της διεύθυνσης εξωτερικών πληροφοριών της KGB το 1974, παραδέχτηκε ότι η ζωή ενός “παράνομου” οδηγούσε συχνά σε “θλιβερές οικογενειακές καταστάσεις… και μερικές φορές προκαλούσε άσβεστο μίσος».
Η Σοφία και ο Ντάνιελ μπορεί να είναι αρκετά μικροί ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν τελικά στη νέα τους ζωή στη Ρωσία, αλλά η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη. Θα πρέπει να ξεχάσουν την ζωή τους ήξεραν, δεν θα ξαναδούν τους φίλους τους…
Κι όμως. Η τόση περίεργη οικογενειακή τους κατάσταση χαρακτηρίζεται στη Μόσχα ως κάτι για το οποίο για το οποίοι πρέπει να είναι περήφανοι. Είναι μια απόδειξη του σημείου στο οποίο μπορεί να φτάσουν οι ρώσο πράκτορες στο όνομα του πατριωτισμού.
“Είμαι τόσο ευγνώμων στη χώρα μας και τόσο ευγνώμων στον Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς [Πούτιν]», είπε η Ντούλτσεβα, καθώς ολόκληρη η οικογένεια εμφανίστηκε στη ρωσική τηλεόραση τη Δευτέρα ενώ έκανε βόλτα στους χώρους των κεντρικών γραφείων του SVR στα προάστια της Μόσχας.
Ήταν τα ένατα γενέθλια του γιου της Ντάνιελ και ο ανταποκριτής της έδωσε ένα Cheburashka, φιγούρα από τα καρτούν της Σοβιετικής εποχής και ρώτησε αν είχαν μάθει τα παιδιά κάποιες ρωσικές λέξεις. Οι γονείς τα κοιτούσαν, χαμογελαστοί, προφανώς χωρίς κανένα προβληματισμό για την έκθεσή τους στα ΜΜΕ.
O ανταποκριτής σχολίασε για το ζεύγος: “Είναι επαγγελματίες υψηλής ποιότητας που αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή στην πατρίδα, κάνοντας θυσίες που οι απλοί άνθρωποι δεν μπορέσουν ποτέ να καταλάβουν. Μεγάλωσαν τα παιδιά τους ως ισπανόφωνους καθολικούς. Τώρα θα πρέπει να τους διδάξουν τι είναι το μπορς».
Newsroom, Κανάλι Ένα 90,4fm, Κ.Π.
