Σε ηλικία 75 ετών έφυγε από τη ζωή η σπουδαία ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη.
Η Τζένη Μαστοράκη ανήκει στη «γενιά του ’70» των Ελλήνων συγγραφέων που άρχισαν να δημοσιεύουν τα έργα τους με το τέλος της χούντας.
Ήταν η μικρότερη αδελφή του δημοσιογράφου, τηλεοπτικού παραγωγού και σκηνοθέτη, Νίκου Μαστοράκη.
Η πρώτη εμφάνιση ποιήματός της έγινε το 1971. Το ποίημα αυτό συμπεριλήφθηκε στην «Αντι-ανθολογία» του Δημήτρη Ιατρόπουλου. Το πρώτο της βιβλίο, με τίτλο «Διόδια», εκδόθηκε το 1972.
Τα ποιητικά έργα της κίνησαν το ενδιαφέρον του Γιάννη Ρίτσου και της Νανάς Καλλιανέση, ενώ τα ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και δημοσιεύθηκαν σε ανθολογίες και περιοδικά ανά τον κόσμο.
Το 1989 βραβεύτηκε από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια με το βραβείο Thornton Niven Wilder για το μεταφραστικό της έργο. Επίσης, το 1992 έλαβε βράβευση από τη Διεθνή Επιτροπή Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ, International Board on Books for Young People) για τη μετάφραση του παιδικού βιβλίου «Ο ταξιδιώτης της αυγής».
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας για τη Τζένη Μαστοράκη:
«Με βαθιά θλίψη αποχαιρετώ τη Τζένη Μαστοράκη. Υπήρξε κορυφαία ποιήτρια της γενιάς της, σπουδαία μεταφράστρια, αφοσιωμένη εργάτρια της γλώσσας. Μετέφρασε με μαεστρία σημαντικούς συγγραφείς, από τον Σάλιντζερ ως τον Κανέτι, και έγραψε μια ποίηση εξαιρετικού βάθους, μιλώντας μέσω συμβόλων και αλληγοριών για τη σχέση του ατόμου με την εξουσία και τη θέση του εαυτού μέσα στην Ιστορία. Αρχίζοντας να γράφει μεσούσης της δικτατορίας, αξιοποίησε την εμπειρία της λογοκρισίας για να διαμορφώσει έναν πρωτοφανέρωτο μεταφεμινιστικό ποιητικό λόγο. Χωρίς να εγκαταλείπει το βιωματικό της υπόβαθρο κατάφερε να το συναρθρώσει με το υψηλό, να συγχωνεύσει το προσωπικό με το πολιτικό στοιχείο, να διατυπώσει ένα έμφυλο αίτημα ελευθερίας και αυτονομίας.
Χαμηλότονη, εσωστρεφής, διακριτική στη δημόσια παρουσία και δράση της, αποφεύγοντας “την πολλή συνάφεια του κόσμου” και τις “πολλές κινήσεις κι ομιλίες”, ταγμένη στο έργο της, η Τζένη Μαστοράκη είδε τα ποιήματά της να μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες, να γίνονται αντικείμενο διατριβών, να βραβεύονται κατ’ επανάληψη. Για όλες εμάς, που αγαπήσαμε την ποίησή της, η απώλειά της είναι οδυνηρή. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της, και ιδίως στην κόρη της, την σκηνογράφο και ενδυματολόγο Μαγιού Τρικεριώτη».
Μενδώνη: «Σπάνιος άνθρωπος και δημιουργός»
Πληροφορούμενη την απώλεια της Τζένης Μαστοράκη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η απώλεια της Τζένης Μαστοράκη μάς στερεί μία από τις μεγαλύτερες μορφές των σύγχρονων Γραμμάτων μας.
Εκπρόσωπος της Γενιάς του ’70, μας καταλείπει ένα ποιητικό έργο, το οποίο πέρασε τα σύνορα και γνώρισε πολλές ξενόγλωσσες εκδόσεις. Διακρίνεται για το απόλυτα προσωπικό της στίγμα, αναδεικνύοντας την άρρηκτη σχέση γραφής και ανάγνωσης αλλά και την πολύχρονη βιωματική εμπλοκή της δημιουργού με τη γλώσσα, την ιστορία και τη λογοτεχνία.
Η Τζένη Μαστοράκη υπήρξε κορυφαία μεταφράστρια. Αναμετρήθηκε με κλασικά και σύγχρονα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από την πεζογραφία, την ποίηση, το θέατρο, αλλά και εμβληματικά δοκίμια, από διαφορετικές γλώσσες. Μας πρόσφερε μεταφράσεις που αποτελούν σημεία αναφοράς τόσο για τα ίδια τα έργα όσο και για τον επανακαθορισμό του μεταφραστικού είδους.
Το μεταφραστικό corpus της Τζένης Μαστοράκη, το οποίο συγκρότησε επί δεκαετίες με αφοσίωση, επίμονη και επίπονη δουλειά, διακρίνεται για τη γλωσσική του ακρίβεια και το ξεχωριστό αισθητικό του αποτύπωμα.
Μέσω της μακράς πορείας της αναδείχθηκε σε μοναδική περίπτωση των ελληνικών Γραμμάτων, που τίμησε με την αδιάλειπτη και ποιοτική, χωρίς εκπτώσεις, προσφορά της.
Στο έργο της συνδύασε την ασυμβίβαστη μέριμνα για τη γλώσσα με τη δημιουργική ανάπλαση του παρελθόντος, τη χαρτογράφηση της μνήμης και τη σιωπηλή, αλλά εκφραστικότατη αφομοίωση του βιώματος.
Η Τζένη Μαστοράκη, σπάνιος άνθρωπος, σπάνιος δημιουργός, με παραδειγματική αφοσίωση στην Τέχνη, δεν επεδίωξε ποτέ την περιττή και άσκοπη δημοσιότητα. Πρόλαβε, όμως, να χαρεί την αναγνώριση του έργου της, όπως πιστοποιούν οι πολυάριθμες βραβεύσεις της, με εξέχουσα την απονομή του Μεγάλου Βραβείου Γραμμάτων 2020.
Στην οικογένειά της και στους φίλους της απευθύνω τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια».
