Καθώς το καταστροφικό κύμα της μετάλλαξης Δέλτα φαίνεται να υποχωρεί σε πολλές περιοχές του κόσμου, οι επιστήμονες “χαρτογραφούν” το πότε και το πού η COVID-19 θα μετατραπεί σε ενδημική ασθένεια από το 2022 και μετά, σύμφωνα με συνεντεύξεις του Reuters με πάνω από δώδεκα κορυφαίους ειδικούς.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι ειδικοί αναμένουν ότι οι πρώτες χώρες που θα βγουν από την πανδημία θα παρουσιάζουν κάποιο συνδυασμό υψηλών ποσοστών εμβολιασμού και φυσικής ανοσίας μεταξύ των ατόμων που είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πορτογαλία και η Ινδία.
Προειδοποιούν όμως ότι ο SARS-CoV-2 παραμένει ένας απρόβλεπτος ιός που μεταλλάσσεται καθώς εξαπλώνεται σε μη εμβολιασμένους πληθυσμούς.
Κανένας δεν θα απέκλειε τελείως αυτό που ορισμένοι αποκαλούσαν «σενάριο καταστροφής», στο οποίο ο ιός μεταλλάσσεται σε σημείο που αποφεύγει την ανοσία που κερδήθηκε με κόπο. Ωστόσο, εκφράζουν την αυξανόμενη πεποίθηση ότι πολλές χώρες θα έχουν αφήσει πίσω τους τα χειρότερα της πανδημίας το επόμενο έτος.
«Πιστεύουμε ότι από τώρα έως το τέλος του 2022, είναι περίοδος όπου έχουμε τον έλεγχο αυτού του ιού… όπου μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τις σοβαρές ασθένειες και τους θανάτους», λέει η Maria Van Kerkhove, επιδημιολόγος επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Η άποψη του οργανισμού βασίζεται σε μελέτες ειδικών σε θέματα ασθενειών που χαρτογραφούν την πιθανή πορεία της πανδημίας τους επόμενους 18 μήνες. Μέχρι το τέλος του 2022, ο ΠΟΥ στοχεύει να έχει εμβολιαστεί το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού.
«Αν πετύχουμε αυτόν τον στόχο, θα βρεθούμε σε μια πολύ, πολύ διαφορετική κατάσταση επιδημιολογικά», δήλωσε Van Kerkhove.
Εν τω μεταξύ, ανησυχεί για τις χώρες που άρουν πρόωρα τις προφυλάξεις για την COVID. «Είναι εκπληκτικό για μένα να βλέπω, ξέρετε, ανθρώπους στους δρόμους, σαν να έχουν τελειώσει όλα».
Τα κρούσματα COVID-19 και οι θάνατοι μειώνονται από τον Αύγουστο σε όλες σχεδόν τις περιοχές του κόσμου, σύμφωνα με την έκθεση του ΠΟΥ στις 26 Οκτωβρίου.
Η Ευρώπη αποτέλεσε εξαίρεση, με την Δέλτα να προκαλεί νέο όλεθρο σε χώρες με χαμηλή κάλυψη εμβολιασμού, όπως η Ρωσία και η Ρουμανία, καθώς και σε μέρη που έχουν άρει τις απαιτήσεις χρήσης μάσκας.
Η παραλλαγή έχει επίσης συμβάλει στην αύξηση των μολύνσεων σε χώρες όπως η Σιγκαπούρη και η Κίνα, οι οποίες έχουν υψηλά ποσοστά εμβολιασμού αλλά μικρή φυσική ανοσία λόγω πολύ αυστηρότερων μέτρων lockdown.
«Η μετάβαση θα είναι διαφορετική σε κάθε μέρος, επειδή συνδέεται με τα ποσοστά ανοσίας στον πληθυσμό από φυσική μόλυνση και φυσικά από τη διανομή εμβολίων, η οποία είναι μεταβλητή από χώρα σε χώρα», δήλωσε ο Marc Lipsitch, επιδημιολόγος στο Harvard TH Σχολή Δημόσιας Υγείας Chan.
Αρκετοί ειδικοί δήλωσαν ότι αναμένουν ότι το κύμα της μετάλλαξης Δέλτα στις ΗΠΑ θα υποχωρήσει αυτόν τον μήνα και θα αντιπροσωπεύει την τελευταία μεγάλη έξαρση της COVID-19.
«Περνάμε από τη φάση της πανδημίας στην πιο ενδημική φάση αυτού του ιού, όπου αυτός γίνεται απλώς μια επίμονη απειλή εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο πρώην επίτροπος της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων, Σκοτ Γκότλιμπ.
Ο Κρις Μάρεϊ, κορυφαίος προγνώστης ασθενειών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, βλέπει επίσης το κύμα της Δέλτα στις ΗΠΑ να τελειώνει τον Νοέμβριο.
«Θα προχωρήσουμε σε μια πολύ μέτρια χειμερινή αύξηση» στα κρούσματα COVID-19, είπε. «Εάν δεν υπάρχουν σημαντικές νέες παραλλαγές, τότε η COVID θα αρχίσει να εξαφανίζεται πραγματικά τον Απρίλιο».
Ακόμη και όταν τα κρούσματα αυξάνονται καθώς οι χώρες εγκαταλείπουν τους περιορισμούς για την πανδημία, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα εμβόλια φαίνεται να κρατούν τους ανθρώπους έξω από το νοσοκομείο.
Ο επιδημιολόγος Νιλ Φέργκιουσον του Imperial College του Λονδίνου είπε ότι για το Ηνωμένο Βασίλειο, «το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας ως ζήτημα έκτακτης ανάγκης είναι πίσω μας».
«Μία σταδιακή εξέλιξη»
Η COVID-19 αναμένεται να παραμείνει σημαντικός παράγοντας που προκαλεί νόσηση και θανάτους και για τα επόμενα χρόνια, όπως και άλλες ενδημικές ασθένειες όπως η ελονοσία.
«Ενδημικό όμως δεν σημαίνει ήπιο», είπε η Van Kerkhove.
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι ο ιός τελικά θα συμπεριφέρεται περισσότερο σαν την ιλαρά, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί εστίες σε πληθυσμούς όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι χαμηλή.
Άλλοι βλέπουν ότι η COVID-19 γίνεται όλο και περισσότερο μια εποχική αναπνευστική νόσος όπως η γρίπη. Ή, ότι ο ιός θα μπορούσε να γίνει λιγότερο φονικός, επηρεάζοντας κυρίως παιδιά, αλλά αυτό θα μπορούσε να πάρει δεκαετίες, όπως είπαν ορισμένοι.
Ο Ferguson του Imperial College αναμένει θανάτους άνω του μέσου όρου στο Ηνωμένο Βασίλειο από αναπνευστική νόσο λόγω COVID-19 για τα επόμενα δύο έως πέντε χρόνια, αλλά είπε ότι είναι απίθανο τα κρούσματα να κατακλύσουν τα συστήματα υγείας ή να απαιτηθεί ξανά η επαναφορά τήρησης κοινωνικών αποστάσεων.
«Θα είναι μια σταδιακή εξέλιξη», είπε ο Φέργκιουσον. «Θα το αντιμετωπίσουμε ως ένα πολύ επίμονο ιό».
Ο Trevor Bedford, ένας υπολογιστικός ιολόγος στο Fred Hutchinson Cancer Center που παρακολουθεί την εξέλιξη του SARS-CoV-2, βλέπει ένα ηπιότερο χειμερινό κύμα στις Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούμενο από μια μετάβαση στην ενδημική νόσο το 2022-2023. Προβλέπει 50.000 έως 100.000 θανάτους από COVID-19 στις ΗΠΑ ετησίως, επιπλέον των εκτιμώμενων 30.000 ετήσιων θανάτων από γρίπη.
Ο ιός πιθανότατα θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται, απαιτώντας ετήσιες αναμνηστικές δόσεις εμβολίων προσαρμοσμένες στις πιο πρόσφατες παραλλαγές που κυκλοφορούν.
Εάν συμβεί το «εποχικό σενάριο» για την COVID, στο οποίο ο ιός κυκλοφορεί παράλληλα με τη γρίπη, τόσο ο Gottlieb όσο και ο Murray αναμένουν ότι θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
«Θα είναι ένα θέμα για τους υπεύθυνους νοσοκομείων, το πώς αντιμετωπίζονται εξάρσεις του COVID και της γρίπης το χειμώνα», είπε ο Murray.
Ο Richard Hatchett, διευθύνων σύμβουλος του Coalition for Epidemic Preparedness Innovations είπε ότι όσο ορισμένες χώρες να προστατεύονται από τα εμβόλια και άλλες να μην έχουν ουσιαστικά ούτε ένα, ο κόσμος παραμένει ευάλωτος.
«Αυτό που με κρατάει ξύπνιο τη νύχτα για την COVID είναι η ανησυχία ότι θα μπορούσαμε να εμφανιστεί μια μετάλλαξη που θα διαφεύγει τα εμβόλιά μας και θα διαφεύγει της ανοσίας από προηγούμενη μόλυνση»